2001 yılında ülkemizde yaşanan kriz, ekonomik açıdan Türkiye’nin en zor günlerinden birkaçının yaşanmasına neden oldu. Dönemin başbakanı Bülent Ecevit’in özel ricası üzerine Türkiye’ye dönen ve ekonomiyi yeniden yapılandıran Kemal Derviş; 2000’li yılların tamamına yayılan refah sürecinin mimarı oldu. Bu nedenle günümüzde dahi birçok farklı görüşün dillendirildiği ünlü ekonomist; dün itibarıyla hayata gözlerini yumdu. ABD’nin başkenti Washington’da hayata veda eden Derviş; görevde kaldığı 1 yıl ile ülke tarihinde uzun yıllar daha hatırlanacak.
Kemal Derviş kimdir? Hangi partide siyaset yaptı? Ölüm sebebi ne? Bu gibi soruların yanıtları, yazının ilerleyen bölümlerinde okuyucuyla buluşuyor.
Kemal Derviş’in Hayatı
10 Ocak 1949 tarihinde İstanbul’da dünyaya gelen Kemal Derviş; Arnavut asıllı bir baba ve Alman bir annenin oğluydu. Üniversite hayatına İngiltere’deki Londra Ekonomi Okulu’nda başlayan ve yüksek lisans eğitimini dahi burada tamamlayan Derviş; doktora tezini ise ABD’deki Princeton Üniversitesi’nde yazdı. 1973-1977 yılları arasında Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) ve Princeton Üniversitesi’nde akademisyenlik yapan Derviş; bu dönemin ardından Dünya Bankası’nda görev almaya başladı.
2001 yılına kadar Dünya Bankası’nda çeşitli görevler alan ünlü ekonomist; kurumun başkan yardımcılığına dek yükselmişti. Arnavutluk, Macaristan ve Bosna-Hersek gibi ülkelerin ekonomik yeniden yapılanma süreçlerinin başında bulunan Kemal Derviş; Dünya Bankası’nın verdiği geniş yetkiler sayesinde bu görevlerde başarılı oldu. 1996 yılında Dünya Bankası’nın Ortadoğu ve Kuzey Afrika’dan sorumlu başkan yardımcısı olarak görev alan Derviş; sonrasında ise yoksulluğun azaltılması ve ekonomi yönetiminden sorumlu başkan yardımcısı unvanını elde etti.
Kasım 2000 ve Şubat 2001 tarihlerinde yaşanan kriz sonrasında çıkmaza giren Türkiye ekonomisi; eldeki tüm çarelerin denenmesi sonrasında sürpriz bir yönteme başvurdu. Uluslararası Para Fonu’ndan (IMF) borç alınamaması ve önceki borçların ödeme tarihinin yaklaşmasıyla birlikte; dönemin başbakanı olan Bülent Ecevit, arkadaşı Kemal Derviş’in hükümette görev almasını istedi. Bu teklifi kabul eden Derviş, Ekonomiden Sorumlu Devlet Bakanı unvanıyla Türkiye ekonomisinin yeniden dizaynı için çalışmaya başladı.
IMF’yle olan müzakerelerde güven verici bir performans sergilediği bilinen Kemal Derviş; bu sayede ülkedeki ekonomik yapılanmanın gerektirdiği süreyi elde edebildi. Türk finans ve bankacılık sistemini sıfırdan inşa etme kararı alan ünlü ekonomist; hükümete sunduğu Güçlü Ekonomi Programı ile kısa vadede sonuç almayı öngördü. Hükümet tarafından kısa sürede onaylanan bu dosya; ülkemizin 1 yıl içerisinde kriz ortamından kurtulmasını ve borç ödeme sürecini hızla başlatmasını sağladı.
2002 yılında yapılan seçimlerde de en etkin figürlerden biri olan Kemal Derviş; o dönem meclise girmeyi başaramayan Cumhuriyet Halk Partisi’nden aday olmuştu. CHP’nin o dönemki performansı ve Derviş’in adaylığı, partinin tek başına ana muhalefet olarak mecliste yer almasını beraberinde getirmişti.
2005 yılında milletvekilliğinden istifa eden Derviş; Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı Başkanı olarak görev almaya başlamıştı. 2009’a kadar bu görevi sürdüren Derviş, sonraki yıllarda ise üniversitelerde ders verdi ve akademik çalışmalara yoğunlaştı. Dün itibarıyla hayatını kaybettiği öğrenilen ünlü ekonomistin ölüm sebebi ise açıklanmadı.