Ekonomi alanının en önemli profesörlerinden olan Daron Acemoğlu; yaklaşık 30 yıldır Massachusetts Teknik Enstitüsü’nde (MIT) ders vermekte. Ulusların Düşüşü isimli kitabıyla Dünya çapında bir ün kazanan Acemoğlu; ülkemizde doğup büyüyen bir isim olması sebebiyle de çok konuşulan bir figür. Akademik tezlerde en çok alıntı yapılan ilk 10 ekonomist arasına giren ünlü isim; sosyal medya ve ekonomi kanalları aracılığıyla Türkiye ekonomisi hakkındaki görüşlerini de paylaşmakta.
Daron Acemoğlu kimdir? Türkiye’ye dönecek mi? Ülkemizde hangi büyük ödülleri kazandı? Bu gibi soruların yanıtları, yazının ilerleyen bölümlerinde okuyucuyla buluşuyor.
Daron Acemoğlu’nun Hayatı
3 Eylül 1967 tarihinde İstanbul’un Beyoğlu ilçesinde dünyaya gelen Kamer Daron Acemoğlu; Ermeni kökenli bir ailenin mensubu. İlköğrenimini Kadıköy Aramyan Uncuyan Ermeni İlkokulu’nda tamamlayan Acemoğlu; liseyi ise Galatasaray Lisesi’nde bitirdi. Üniversite kariyerinin ilk adımı olan lisans eğitimini York Üniversitesi’nde aldı. Matematiksel Ekonomi ve Ekonometri Bölümü’nden mezun olan ünlü ekonomist; yüksek lisans ve doktora derecelerini ise Londra Ekonomi Okulu’nda tamamladı. Bir yıl bu okulda da ders veren Acemoğlu; 1993 yılında ise MIT’e geçti.
2000 yılında MIT’de profesör unvanını alan Acemoğlu, 2019’da ise alınabilecek en yüksek unvan olan enstitü profesörü unvanını elde etti. MIT’deki ilk yıllarında The Economic Journal’a yazdığı “Consumer Confidence and Rational Expectations: Are Agents’ Beliefs Consistent With the Theory?” çalışması; 1996 yılının en iyi makalesi ödülünü kazandı. Bu ödülün sonrasında da makale yazımını ve akademik çalışmalarını sürdüren Acemoğlu; profesörlüğü alması sonrasında da birçok kurumdan ödül aldı. 2005 yılında, ekonomi alanında 40 yaş altı katkı yapan isimlere verilen John Bates Clark ödülünün sahibi oldu.
Kalkınma ekonomisi, siyasal ekonomi gibi alanlarda akademik kariyerini sürdüren ve ders veren Daron Acemoğlu; en çok ses getiren çalışmalarını da bu alanda yaptı. Siyaset bilimci James A. Robinson’la birlikte hazırladığı Economic Origins of Dictatorship and Democracy (Diktatörlük ve Demokrasinin Ekonomik Kökenleri) isimli kitap; 2006 yılında birçok ekonomi çevresi tarafından takdirle karşılandı. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) tarafından da ödüllendirilen bu eser; döneminin en başarılı ekonomi çalışmalarından biri olarak görüldü.
2012’de yine James A. Robinson’la ortak bir kitaba imza atan Acemoğlu; Why Nations Fail: Origins of Power, Poverty and Prosperity (Ulusların Düşüşü: Güç, Refah ve Yoksulluğun Kökenleri) isimli kitabıyla Dünya çapında ses getirdi. The New York Times’ın en çok satan kitaplar listesine adını yazdıran ünlü ekonomist; aynı dönemde Türkiye’de de takdirle karşılandı. Kalkınma teori ve modellerine farklı perspektifte yaklaşması sebebiyle, dönemin Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’ne layık görüldü.
Ülkemizde Bilkent ve Boğaziçi gibi önemli üniversitelerin fahri doktorasını alan Acemoğlu; Dünya çapında da birçok üniversitede aynı unvanla ödüllendirildi. 2021’de İngiliz Akademisi’nin onur üyesi olarak seçilen ünlü isim; ülkemizde de Bilim Akademisi’nin üyelerinden biridir. 2008 küresel krizine dair söyledikleriyle de bir dönemin en popüler isimlerinden olan Acemoğlu; son olarak yine James A. Robinson’la birlikte “Dar Koridor: Devletler, Toplumlar ve Özgürlüğün Geleceği (The Narrow Corridor: States, Societies and the Fate of Liberty)” isimli çalışmaya imza attı.