Profesör Akkoyunlu uyardı: Deprem bölgesinde ‘silika’ tehlikesi olabilir. Akkoyunlu, “Her binada asbest var diyemeyiz ama silika binanın, betonun, kumun, toprağın olduğu her yerde bulunabilir. O nedenle deprem bölgesinde asbest riskinden daha çok silika riskini konuşmamız gerekiyor” dedi.
Akciğer Sağlığı ve Yoğun Bakım Derneği (ASYOD) tarafından düzenlenen 8’inci Ulusal Akciğer Sağlığı Kongresi’nde (UASK 2023), depremlerin ardından bölgedeki binaların deprem ya da kontrollü yıkımına bağlı olarak meydana gelen yoğun toz maruziyetinin ortaya çıkaracağı akciğer hasarları konusu da ele alındı.
“Deprem ve Akciğer Hastalıkları” başlığı altında yapılan bilimsel oturumda, bölge halkının yoğun toza maruziyeti sonucu karşılaşabileceği akciğer hastalıklarının önlenmesi için alınabilecek tedbirler ve hastalık yönetimi değerlendirildi.
Akciğer sağlığı ve Yoğun Bakım Derneği (ASYOD) üyesi Prof. Dr. Muhammed Emin Akkoyunlu “Aslında birbirine benzer iki şey çok karışıyor. Bir tanesi asbest, diğeri silika. Silika, ayağımızı bastığımız toprak, duvarlarımızı ördüğümüz tuğla, taşın olduğu her yerde, doğada en fazla bulunan madendir. Kısaca taş ve toprak dediğimiz zaman bilimsel anlamda aklımıza gelen şey, silikadır. Deprem bölgesi için şunu söyleyebilirim, silikanın hem yoğunluğu hem maruziyet riski, hem de hastalık yapma potansiyeli asbeste göre çok daha büyük, erken dönemde hastalığa neden olma riski çok daha fazla. Çünkü her binada asbest vardır diyemeyiz ama silika, toprağın olduğu, betonun olduğu her yerde var. Çok daha yoğun bir şekilde bulunma potansiyeli taşıyor.
“ASBEST MARUZİYETİ DAHA DÜŞÜK AMA DNA’YI BİLE ETKİLİYOR”
Prof. Dr. Akkoyunlu, sözlerini bitirirken “Asbest, mikroskobik olarak uzun ince bir yapıya sahiptir. Kılıç gibidir yapısı. Bu, solunumla beraber alınır, akciğerlerden kese kese geçer, akciğer zarına yerleşir ve bu kılıçlar nefes alıp verişimizle beraber, oradaki hücre içi DNA parçalarını kesme potansiyeli kazanır. DNA üzerinde hasar yapıcı etkiye sahip bir potansiyeli vardır. Silika aslında akciğerin dokusunu etkileyip sertleşmeye neden olurken, asbest akciğer hücre DNA’sını dahi etkiler. Bu nedenle ikisinin yarattığı sonuçlar birbirinden aslında çok farklıdır. Biri solunum yetmezliğine götürürken, diğeri kanser ya da akciğer zarının kalınlaşmasına neden olur” dedi.
UASK 2023 Bilimsel Komite Başkanı Prof. Dr. Mehmet Bayram ise, “Bölgeye şu ana kadar yardım malzemesi olarak gıda, yiyecek, diğer bir sürü pek çok şey gönderildi. Ancak yıkımlar esnasında ortaya çıkabilecek toz salınımı nedeniyle oluşacak hastalıkları önlemek açısından, toz maskesi de gönderilmesi gerekiyor. Ayrıca o bölgede yaşayan vatandaşlar özellikle enkazdan bir şekilde uzaklaşamayan vatandaşlar mutlaka toza maruz kalmamak adına bu maskelerden kullanmalı. Aynı şekilde yıkıntılarda gönüllü olarak çalışan vatandaşlar profesyonel eğitim almadıkları için, maske kullanımı konusunda çok hassasiyet göstermiyor olabilirler. Yıkım işlerine yardım eden gönüllülerin mutlaka koruyucu önlemlere dikkat etmesi gerekiyor. Özel toz maskelerini ve koruyucu iş tulumlarını mutlaka kullanmaları lazım”