Bedelli askerlik yapanlar kıdem tazminatı alabilir mi?
İstanbul’da satış danışmanı olarak çalışan bir işçinin bedelli askerlik nedeniyle işten ayrılması sonrası işvereniyle yaşadığı anlaşmazlık yargıya taşındı. Taraflar arasında uzlaşma sağlanamaması üzerine açılan dava, bedelli askerlik yapan binlerce çalışan açısından emsal niteliğinde bir kararla sonuçlandı.
Olay, bir zincir giyim mağazasında çalışan Gökhan A.’nın 2019 yılında bedelli askerlik başvurusu yaparak işten ayrılmasıyla başladı. Gökhan A., askerlik gerekçesiyle işten ayrıldığını belirterek çalıştığı firmadan 20 bin TL kıdem tazminatı talep etti. Ancak işveren, bedelli askerliğin yalnızca 21 gün sürdüğünü ve bu süreçte çalışanın ücretsiz izinli sayılabileceğini öne sürerek tazminat talebini reddetti.
İlk Mahkeme Davayı Reddetti
Konunun yargıya taşınması üzerine İstanbul İş Mahkemesi, işverenin savunmasını haklı bularak davayı reddetti. Mahkeme, bedelli askerlik düzenlemesinin esas amacının çalışanların işlerini kaybetmeden askerlik görevlerini yerine getirmelerini sağlamak olduğunu ve bu nedenle tazminat hakkının doğmadığını ileri sürdü.
İstinaf Mahkemesi Kararı Bozdu
Ancak davacı tarafın itirazı üzerine dosya İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ne taşındı. İstinaf mahkemesi, çok sayıda çalışanı ilgilendiren önemli bir karara imza attı. Hukuk Dairesi, bedelli askerliğin de “muvazzaf askerlik” kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini belirtti. Mahkeme, çalışanların bedelli askerlik süresi boyunca ücretsiz izinli sayılabileceklerine dair hükmün, tazminat hakkını ortadan kaldırmadığını vurguladı.
Mahkeme kararında, “Davacı işçinin, muvazzaf askerlik hizmeti kapsamındaki yükümlülüğünü yerine getirmek için işten ayrıldığı, bu nedenle kıdem tazminatına hak kazandığı” ifadelerine yer verildi. Yerel mahkemenin kararını bozarak davayı yeniden görülmek üzere iade etti.
Uzman Görüşü: Bedelli de Muvazzaf Sayılır
Konuya ilişkin değerlendirmede bulunan Avukat Cemil Albayrak, kararın iş hukukuna önemli bir örnek oluşturduğunu belirtti. Albayrak, “Kıdem tazminatına hak kazanma nedenlerinden biri de muvazzaf askerliktir. Bedelli askerliğin, mevzuat açısından bu kapsama dâhil edilmesi nedeniyle çalışanların kıdem tazminatı hakkı saklıdır” dedi.
Binlerce Çalışanı İlgilendiriyor
Bu emsal karar, benzer durumda olan ya da gelecekte bedelli askerlik yapacak çalışanlar için oldukça önemli. İşverenle yaşanabilecek anlaşmazlıklarda artık bu yargı kararı referans alınabilecek. Ayrıca işverenlerin, çalışanlarının bedelli askerlik gerekçesiyle işten ayrılmalarını gerekçe göstererek tazminatsız şekilde iş akdi feshi yapmaları da hukuki risk oluşturabilecek.
Çalışma hayatında sıkça gündeme gelen bu tür ihtilaflarda, işçilerin haklarını koruyabilmeleri için yasal yolları bilmesi ve gerektiğinde hukuki destek alması büyük önem taşıyor.