Zeytinyağı fiyatları düşmüyor.
Tariş Zeytin ve Zeytinyağı Birliği’nin bugün kilogram başına 295 TL olarak belirlediği zeytinyağı alım fiyatı, perakende fiyatlarının nasıl etkileneceği sorusunu gündeme getirdi.
Bu yıl, küresel zeytinyağı fiyatlarının rekor seviyelere ulaşmasının ardından, yerel pazarda da hızlı bir artış yaşandı. 5 litrelik sızma zeytinyağının kilosu 1000 TL’yi aşmıştı.
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi (UZZK) Yönetim Kurulu Başkanı Dr. Mustafa Tan, 2023-2024 sezonunun zeytin üretimi açısından “yok yıl” olduğunu vurguladı.
Tan’ın açıklamalarına göre, bu yıl zeytin toplama maliyeti, geçen yıla göre yüzde 100 artarak kilogram başına 35 TL’ye kadar yükseldi; kaliteli sızma zeytinyağı üretim maliyeti ise bu yıl 400 TL’yi aştı. Bunun yanı sıra, bir markanın ürününü ambalajlama, etiketleme, nakliye masrafları ve kâr payı gibi ek maliyetlerin de ekleneceğini belirten genel müdür, bu yıl beş litrelik teneke zeytinyağının en az 1600 TL’den başlayacağını tahmin ettiklerini ifade etti.
Üretimde büyük bir düşüş yaşandı ve “zeytinde yok yılı” olarak adlandırıldı. Dr. Tan’ın sağladığı bilgilere göre, bu yıl ağaç başına ortalama zeytin üretimi yüzde 56 azaldı.
Toplam zeytin üretiminin yüzde 55 azalarak 1 milyon 342 bin ton olması tahmin ediliyor. Ayrıca, sofralık zeytin üretiminin geçen sezona göre yüzde 39’luk bir azalışla 735 bin tondan 443 bin tona düşmesi bekleniyor.
UZZK’nın tahminlerine göre, zeytinyağı üretimi de bu yıl yıllık yüzde 57,5 oranında azalarak 180 bin tona düşecek.
Üretici maliyetlerindeki sert artışın tüketici fiyatlarına da yansıyacağını kaydeden Tan, “Türkiye’deki zeytinin büyük bir kısmının dağlık, engebeli bölgelerde olması, hasat ve işçi maliyetlerini artırıyor. Zeytinin toplama maliyeti bu yıl 15 liradan başlayıp 35 liraya kadar çıkıyor. Bir litre zeytinyağının yalnızca hasat kaynaklı maliyeti ise 200 TL. Buna bir 200 TL de diğer girdiler ekleniyor. Dolayısıyla bu maliyetler göz önüne alındığında, kaliteli bir zeytinyağının 400 liradan aşağı olması mümkün değil” dedi.
Ayrıca, bu yıl dünya genelindeki zeytinyağı üretiminin kuraklık nedeniyle önemli ölçüde gerilemesi, Türkiye’nin İspanya, İtalya gibi önemli üretici ülkelere ihracatını artırmış ve bu durum yerel pazar fiyatlarının hızla yükselmesine yol açmıştı. Yaz aylarında fiyatların ulaştığı seviye hakkında bilgi veren Gıda Perakendecileri Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Erdal Tüfekçi, bir litre zeytinyağının perakende satış fiyatının sadece iki ay içinde yüzde 77,7 artışla 90 TL’den 160 TL’ye yükseldiğini belirtmişti.
Kasım ayı itibarıyla, bir litre zeytinyağının fiyatı 190 TL’den başlayarak 350 TL’yi aşmış durumda. Ülke genelinde tanınmış bir markanın genel müdürünün verdiği bilgilere göre, bu yıl beş litrelik teneke zeytinyağının fiyatının en az 1600 TL’den başlayacağı tahmin ediliyor.
Dr. Tan ise, yeni hasat ürünlerinin raflara gelmesi sonrası daha düşük fiyatlı ürünlere dikkat edilmesi konusunda uyarıda bulunarak şöyle devam etti:
“Fiyatlar artan maliyetler doğrultusunda zamlanıyor. Üretim maliyetinin altındaki fiyatlar akla gıdada taklit-tağşişi getiriyor. Tüketici de bu ürünleri alabiliyor ama o ürünlerin zeytinyağı ile alakası yok.”