Yaz saati uygulaması sayesinde 20 milyar liralık enerji tasarrufu elde edildi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, CHP Edirne Milletvekili Ahmet Baran Yazgan’ın kalıcı yaz saati uygulamasıyla ilgili yazılı soru önergesine yanıt verdi. Bayraktar, İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından yürütülen bir çalışma sonucunda kalıcı yaz saati uygulamasına geçildiğini belirterek, uygulama öncesinde akşam saatlerinde gerçekleşen enerji kullanımının, bu uygulama sayesinde daha geç saatlere yayıldığını ve böylece enerji talebinin teknik olarak yönetilmesinin kolaylaştığını vurguladı.
Ekim 2016 ile Mart 2024 arasında, kalıcı yaz saati uygulamasıyla yaklaşık 20 milyar lira karşılığı olan 11,252 milyar kilovatsaat (kWh) enerji tasarrufu sağlandığını belirten Bayraktar, bu tasarrufun yıllara göre dağılımını da paylaştı:
- 2016 Ekim – 2017 Mart: 1,308 milyar kWh
- 2017 Ekim – 2018 Mart: 1,365 milyar kWh
- 2018 Ekim – 2019 Mart: 1,345 milyar kWh
- 2019 Ekim – 2020 Mart: 1,380 milyar kWh
- 2020 Ekim – 2021 Mart: 1,439 milyar kWh
- 2021 Ekim – 2022 Mart: 1,513 milyar kWh
- 2022 Ekim – 2023 Mart: 1,406 milyar kWh
- 2023 Ekim – 2024 Mart: 1,496 milyar kWh
Bakan Bayraktar, yanıtında, meteoroloji mühendisliği, elektrik mühendisliği, psikoloji, sosyoloji ve ekonomi gibi çeşitli alanlarda uzmanlardan oluşan bir ekip tarafından hazırlanan raporun yönetici özetine de yer verdi. Raporda, yaz ve kış saati uygulamalarının analiz edilmesi amacıyla, Türkiye’nin son 6 yılına ait elektrik tüketimi, sıcaklık, bağıl nem ve bulutluluk verilerinin saatlik ölçekle incelendiğini aktardı.
Analiz kapsamında, toplam 500 milyon saatlik elektrik tüketim verisi ve meteorolojik değişkenler gibi veriler kullanılarak “Ana Bileşenler Çözümlemesi, Doğrusal Çoklu Regresyon, Saat Değişim İndeksi ve Puant Değerler Analizi” gibi yöntemlerle değerlendirmeler yapıldığı belirtildi.
İşlenen, yöntem ve analizlerin sonuç verileri de düşünüldüğünde toplamda yaklaşık 1 milyar veri ile araştırma sonlandırıldı.
Araştırmanın sonucundaki şu tespitler dikkati çekti: – “Rusya Federasyonu’nda 11 farklı zaman dilimi kullanılmakta olup doğu ile batı arasındaki zaman farkı 9 saattir. ABD’de doğu ile batı arasındaki zaman farkı 4 saat olup Kanada’da 5 saate çıkmaktadır. Ülkeler bu doğal zorunluluklara ve zorluklara rağmen ekonomik, siyasi ve idari işlemleri ulusal/uluslararası süreçlerle başarılı bir şekilde düzenlemektedirler. Bir anlamda ülkemize dayatılan diğer devletler ile ortak bir zaman diliminde buluşma zorunluluğu dünyada bulunmamaktadır.”
– “Kış saati uygulaması sürecinin başlamasıyla birlikte gün uzunluğuna bağlı olacak şekilde farklı mesai saatleri göz önünde bulundurularak illerin karanlıkta kalma saat miktarları hesaplanmış ve haritaları çizilmiştir. Bunun sonucunda gün ışığından en fazla yararlanılacak şekilde en uygun mesai saatlerine ait değerler ve haritalar elde edilmiştir. Bu haritalar yardımıyla yıl boyunca karanlıkta kalma saat miktarları belirlenmektedir.”
– Analizler sonucunda kış saati uygulamasından kaynaklanan ilave elektrik tüketimleri 08.00- 17.00 mesai saat aralığı düşünüldüğünde 626.068 – 2.375.061 MWh, 08.30-17.30 mesai saat aralığı düşünüldüğünde 5.788.685 – 6.523.240 MWh ve son olarak 09.00-18.00 mesai saat aralığı düşünüldüğünde ise 5.885.005- 6.450.746 MWh arasında değişmektedir. Bu değerler hesaba katılan yılların kış saati uygulaması sürelerinin ortalama toplam tüketimleriyle karşılaştırıldığında yüzde 8,58’e kadar çıkmakta, yıllık toplam elektrik tüketimi ile karşılaştırıldığında ise yüzde 3,62’ye kadar yükselmektedir.”
– “Bu çalışmada ayrıca yıl boyunca kesintisiz yaz saati uygulamasına geçilmesi alternatifinin, mevcut duruma kıyasla Türkiye’de elektrik tüketimin yol açtığı değişikliğin finansal boyutu hesaplanmıştır. Farklı mesai saatlerine göre ortalamada 1 milyar 897 milyon 135 bin 508 TL, maksimum olarak ise 2 milyar 685 milyon 617 bin 908 TL ekonomik kayıp oluşmaktadır.”
– “İklim değişikliği gibi önem taşıyan süreçler de hesaba katıldığında KSU YSU’dan dolayı ilave elektrik tüketim değerlerinin karbon üretim karşılıkları düşünüldüğünde aslında ekonomik zararın daha yüksek olacağı aşikardır.”
– “Somut verilere dayanan tüm hesaplamalar ve metin içerisinde görülebilecek olan detaylı değerlendirmeler sonucunda kış saati uygulaması saat değişiklikleri ülkemize enerji tüketimi açısından herhangi bir olumlu katkı sunmamaktadır. Tam tersine elektrik tüketiminin artmasına sebebiyet verdiği proje süresince elde edilen matematiksel ve istatistiksel işlemlere dayalı sonuçlar ile ortaya konulmuştur. Bütün mesai çalışmalarında güneş ışınımından daha fazla yararlanma ilkesi esas alınmalıdır. Bunun için de YSU’nın yıl boyunca uygulanması, enerji planlaması, ekonomik kazanç, sosyolojik ve psikolojik anlamda daha doğru olacaktır.”
Öte yandan Bakan Bayraktar, sabit saat uygulamasına ilişkin, Avrupa Parlamentosunun 26 Mart 2019’da kabul edilen teklifle üye ülkelere tek saat uygulamasına geçmelerini tavsiye ettiğini hatırlattı.