Kahramanmaraş merkezli depremlerin ardından yıkılan ve ağır hasar alan yüz binlerce bina, yaşadıkları yapıların sağlamlığı konusunda vatandaşı oldukça endişelendirirken, risk tespitlerine istek çok arttı. Bu tespitler neticesinde binası riskli çıkanın önünde iki seçenek mevcut. Bunlardan birisi güçlendirme diğeri ise kentsel dönüşüm. Fakat çoğu kişi binasını dönüştürmek maliyetli olduğundan depremden korksa da tespit yaptırmıyor. Son zamanlarda inşaat maliyetlerinin rekor yükselişler sergilemesi ve ülke genelinde yaşanan kira krizi sebebiyle, vatandaş mevcut evini yıkıp tekrardan inşa etmekten çekiniyor.
Bu kapsamda evini dönüştürmek isteyenlere bazı finansal destekler sağlanıyor. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın sağladığı bu desteklerin başında kira yardımı ve faiz destekli krediler geliyor. Kentsel dönüşümün hızlanması ve vatandaşın da kendi binasını dönüştürebilmesi adına bu iki destekle alakalı önemli düzenlemeler gündemde. Önceki gün konuşma yapan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, hem kira yardımlarında artışa gittiklerini hem de faiz destekli kredilerde yeni bir düzenleme yapacaklarını açıkladı.
Bakan Kurum, kira yardımlarındaki artışı şöyle açıkladı: “İstanbul’da Bakanlığımızın yapmış olduğu kentsel dönüşüm projelerindeki kira yardımı miktarını aylık 3 bin 500 liraya çıkarıyoruz. Ankara’mız, Bursa’mız, Antalya’mız, İzmir’imizde 3 bin liraya çıkartıyoruz, diğer kalan büyük şehirlerimizde aylık kira yardımını 2 bin 500 liraya çıkartıyoruz ve diğer kalan illerimizde de kira yardımlarını 2 bin liraya çıkartıyoruz. İstanbul’da 1.500 liraydı kira yardımımız, 3 bin 500 lira yaptık. Nisandan itibaren yeni kira yardımlarını vatandaşlarımızın hesaplarına yatıracağız.”
Kentsel dönüşüm kapsamında verilen faiz destekli kredilere dair düzenlemede de son aşamaya gelindi. Şu anda standart konutlar için kredi üst limiti 600 bin lira, faiz desteği de 600 baz puan olarak uygulanıyor. Örneğin aylık yüzde 1.50 oranlı kredi kullanıldığında bunun 0.50 puanı bakanlık tarafından karşılanıyor, vatandaşın ödeyeceği oran yüzde 1 oluyor. Artan maliyetler karşısında kredi miktarında geçtiğimiz yıl iki kez artışa gidilmiş, rakam 600 bin liraya çıkarılmıştı. İnşaat maliyetleri de bu rakama paraleldi.
Fakat şu anda İstanbul gibi büyükşehirlerde metrekare inşaat maliyeti 15-20 bin liralara ulaşmış durumda. 100 metrekare evin maliyeti 1.5 milyon lirayı aşıyor. Bakan Kurum, kredi desteklerinin de artacağına işaret ederek, “Haftasonu Hazine ve Maliye Bakanlığı’mızla çalıştığımız finans desteklerimiz var, bundan önce yaptığımızı daha da artıracağız, Bakanımızla birlikte kamuoyuyla paylaşacağız” dedi. Aldığımız bilgilere göre, hem faiz desteği hem de kredi miktarı artırılacak. Vatandaşın ödeyeceği faizin yüzde 1’in altına inmesi ve 10 yıllık vadenin de uzaması planlanıyor.
- Kira yardımı süresi riskli alan dışındaki riskli yapılarda 18 ay, riskli ve rezerv yapı alanlarında en fazla 48 ay olarak uygulanıyor.
- Kentsel dönüşüm kapsamında inşa edilen binalar, vergi ve harçlardan muaf tutuluyor.
- Evini kendi dönüştürenler için Katma Değer Vergisi (KDV) yüzde 1 olarak uygulanıyor.