Son yıllarda ülkemizin genelinde yaşanan konut edinme problemi, özellikle de İstanbul’da çok daha belirgin bir biçimde yaşanıyor. Ev kiralama ve satın alma fiyatlarının günaşırı yükseldiği İstanbul’da, birçok ailenin istediği şartlarda yaşamakta zorlandığı görülmekte. Orta gelir düzeyi için ev satın alma oranlarının son yıllarda düşüş trendine girmesi ise; hem fiyatların yükselişi, hem de ülkenin geneline yayılan ekonomik problemlerle açıklanmakta.
Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB) Gayrimenkul Değerlendirme kuruluşunun yaptığı araştırmada, İstanbul’da bulunan evlerin satın alınabilme olasılığı incelendi. Ailelerin temel ihtiyaçlarından arttırabilecekleri kredi taksiti oranları, şehirdeki ev fiyatlarıyla ve kredi faizlerinin hesaba katıldığı bu araştırmada; İstanbul’da yaşayan veya yaşamak isteyen bir ailenin kredi çekerek alabileceği evin maliyetleri değerlendirildi. Bu araştırmaya göre, İstanbul’daki en ucuz evin alınabilmesi için 4 kişilik ailenin toplamda 88 bin lira gelirinin olması şart.
TSKB’nin yaptığı bu araştırmada; İstanbul’un en düşük ücretli ev fiyatlarının olduğu ilçeler de belirlendi. Esenyurt, Silivri, Beylikdüzü gibi şehir merkezinin dışındaki bölgelerden bulunan konutlar; hane halkının minimum kredi ödemesiyle edinebileceği evler olarak öne çıkıyor. Konut kredisinin minimum taksiti ve 4 kişilik ailenin ortalama harcama gelirleri birleştirildiğinde, hane içerisine her ay 88 bin lira gelir girmesinin şart olduğu öngörülüyor. Bu rakamın yaklaşık 8 asgari ücret değerinde olması ise, ev alma yüzdesinin düşme sebebini açıklar nitelikte.
İstanbul’da en yüksek fiyatlardan satılan evlerde ise, bu rakamın 373 bin TL’ye kadar yükseldiği görüldü. İstanbul’un en pahalı evlerinin bulunduğu Beşiktaş, Sarıyer ve Bakırköy gibi ilçelerde ev almak için; 4 kişilik hane halkı gelirinin 373 bin liraya kadar yükselmesi gerek. Yakın dönemde yapılması beklenen konut kredisi kampanyası ise, vatandaşların ev alımı konusunda yaşadığı zorlukları gidermeyi amaçlıyor. Konut alımı için yakın döneme dek çekilen kredilerde yüksek faizler ödemesi istenen vatandaşların, bu kampanyayla birlikte aileyi daha az zorlayan konut seçeneklerine ilgi gösterebileceği öngörülüyor.
Konut kredisi için yapılması planlanan kampanyayla birlikte, ev edinmek için İstanbul’daki en düşük hane halkı gelir beklentisinin 34 bin TL seviyesine gerilemesi bekleniyor. Bu miktarın yaklaşık 3 asgari ücrete tekabül etmesi ise, kampanyanın vatandaşlara yansıtacağın indirim seviyesinin epey yüksek olduğunu gösteriyor. En yüksek fiyatlı dairelerde ise, hane halkı gelir beklentisinin 143 bin TL seviyesine ineceği tahmin ediliyor.
2+1 aile tipi daireler için öngörülen bu şartlar, vatandaşların konut kredisi kampanyasını ilgiyle takip edeceğini göstermekte. İstanbul için hesaplanan gelir baremi seviyesi oldukça yüksek bulunurken, Ankara’da ve İzmir’de de aynı durumun geçerli olduğu görüldü. Ankara’nın merkez ilçelerindeki güncel hane halkı gelir beklentisi 149 bin TL seviyesindeyken, İzmir’de ise 80 bin – 355 bin aralığında bir gelir baremi tutturulması gerekmekte.