Ek ders ücretine haciz kararı…
İçtihat Bülteni’nden alınan bilgilere göre, borçlu öğretmen, aldığı maaşın 1/4’ü ile ek ders ücretinin tamamına konulan haczin Dinar İcra Müdürlüğü tarafından reddedildiğini belirtti. Borçlu, maaşıyla zor geçindiğini, eşinin hamile olması nedeniyle doktor kontrolleri ve takviye gıdalar için ek masraflarının olduğunu ileri sürdü. Ayrıca, ikametgahının Fethiye’de olması sebebiyle görev yaptığı Dalaman’daki okula gidiş-dönüş her gün toplam 110 km yol kat ettiğini ifade ederek, maaşının 1/4’ünü aşan kısım olarak ek ders ücretine uygulanan haczin kaldırılmasını talep etti.
İlk Derece Mahkemesi, borçlunun maaşının 1/4’ü ile ek ders ücretinin tamamının ayrı ayrı haczedildiğini ve bu işlemin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle şikayetin kabulüne karar verdi. Mahkeme, borçlunun ek ders ücretinin tamamına konulan haczin kaldırılmasına, maaş ve ek ders ücreti toplamının 1/4’ü oranında hesaplanan 1.262,62 TL üzerinden haczin devamına, fazla tahsil edilen 4.672,99 TL kesinti tutarının yasal faizi ile birlikte davacıya (şikayetçiye) iadesine hükmetti. İlk Derece Mahkemesi’nin bu kararına karşı, süresi içinde alacaklı vekili istinaf başvurusunda bulundu.
Bölge Adliye Mahkemesi, şikâyetçi tarafın, ek ders ücretinin tamamı üzerindeki haczin (maaş ve ek ders ücreti toplamının 1/4’ü kadar kesinti yapılması gerektiği iddiasıyla) kısmen kabul edildiği ve bu nedenle şikâyetin kısmen kabul edilmesi gerektiği sonucuna varmıştır. Ayrıca, talep edilmemiş olmasına rağmen fazla tahsil edilen 4.672,99 TL kesinti tutarının yasal faizi ile birlikte geri ödenmesine karar verilmesinin doğru olmadığı gerekçesiyle alacaklının istinaf başvurusunun kısmen kabul edilerek İlk Derece Mahkemesi’nin kararının kaldırılması, şikâyetin kısmen kabul edilerek borçlunun maaş ve ek ders ücreti toplamının 1/4’ü oranında hesaplanan 1.262,62 TL üzerinden haczin devamına, fazla talebin reddedilmesine hükmetmiştir.
Ancak Yargıtay 12. Hukuk Dairesi, İİK’nın 83. maddesinde ek ders ücretlerinin maaş kapsamında sayılmasına dair bir hüküm olmaması nedeniyle, bu ücretin tamamının haczedilebileceğine dair gerekçeyle Bölge Adliye Mahkemesi’nin kararını bozmuştur.
Bunun üzerine Bölge Adliye Mahkemesi, alacaklı vekilinin beyanına dayanarak borçlunun maaşına uygulanan haczin maaşının 1/4’ü oranında olduğunu belirlemiş ve borçlunun geçimini sağlamak için gerekli olan tutarın düşüldükten sonra maaş ve ek ders ücretinden en fazla 1/4 oranında haciz uygulanması gerektiğine karar vermiştir. Bu nedenle maaş ve ek ders ücret toplamının 1/4’ünü aşan kısım üzerindeki haczin kaldırılması yönünde kararını sürdürmüştür.
Ancak bu direnme kararı alacaklı vekili tarafından temyiz edilmiş ve dosya Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun incelemesi için sunulmuştur.
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu:
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, emsal niteliği taşıyan kararını verirken şu ifadeleri kullandı.
“Açıklanan hukuki dayanaklardan yola çıkıldığında ek ders ücreti; aylık ders görevi dışında verilen derslerin karşılığı olarak ödenen ücret olarak tanımlanabilir. Bu anlamda olmak üzere ek ders ücreti 2004 sayılı Kanun’un 83 üncü maddesi kapsamında aylık ‘maaş’ dışında ek ders görevi karşılığı ödenen bir ücrettir. Belirtmek gerekir ki, yukarıda da açıklandığı üzere 2004 sayılı Kanun’un 83 üncü maddesinde ifade edilen ücret kavramına her türlü ücret dahildir. Gerek bedeni gerekse fikri çalışma sonucu elde edilen her türlü ücret bu kapsamdadır. Bu itibarla, ek ders ücretinin de madde metninde yer alan ‘her nevi ücret’ kapsamına girdiği açıktır. Hâl böyle olunca Bölge Adliye Mahkemesince yukarıda açıklanan hususlara değinilerek verilen direnme kararı usul ve yasaya uygun olup yerindedir.”