Bakan Işıkhan’dan asgari ücret ve emekli maaşındaki farklar hakkında yeni açıklama…
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, AA Editör Masası’nda önemli açıklamalarda bulundu. Bakan Işıkhan’ın açıklamaları şu şekilde:
Bu konu son günlerde ailelerimizi, vatandaşlarımızı derinden yaralamış bir konudur. Ben bu olaylara üzülerek bakıyorum. Benzeri olayların yaşanmaması için İçişleri Adalet ve Sağlık Bakanlığımız başta olmak üzere biz de çalışmalarımıza hız kesmeden devam ediyoruz. Bakanlık olarak biz de çalışmalarımıza başladık. Yenidoğan çetesiyle ilgili olarak süreci başlattık. CİMER başvurusu geldiği ilk andan itibaren süreci iş birliği ve koordinasyon dahilinde yürüttük. Olay SGK’ya intikal ettiği andan itibaren soruşturmalarımızı başlattık. Çetenin çökertilmesi için kurumlarımızın iş birliği ile gizli operasyonlar gerçekleştirdik. Hastanelerdeki incelemelerimize bir aylar öncesinden başladık.
Sözleşmeleri feshetmiş durumdayız.zuat çerçevesinde fatura ve mali konularda incelemeyi yaptı ve yapmaya devam ediyor. İncelemelerimizi tamamladık. Müfettişlerimizin raporlarına dayanarak 2 hastanenin sürecini tamamladık. Sözleşmeleri feshetmiş durumdayız.
Özel hastanelere ilişkin yapılmış ödemeler var ise tespit edilen hususlar doğrultusunda geçmişe dönük olarak faizi ile birlikte sözleşme kapsamındaki cezaları tahsil ediyoruz. Çalışmalarımız risk analizi kapsamında soruşturmalarımızı yürütüyoruz. Yerinde incelemelerimizi gerçekleştiriyoruz. İnsanlık dışı olay CİMER’e gelen bir şikayet üzerine ortaya çıktı. Vatnadaşlarımızdan ALO 170 ve CİMER üzerinden bize bildirilen her konuyu titizlikle takip ediyoruz.
Konunun takipçisi olacağımızı da özellikle vurgulamak istiyorum. Bugüne kadar SGK’nın her kuruşunu takip ettik, bundan sonra da bir kuruşun dahi hesabını soracağız.
Müfettişlerimiz tarafından biz rutin taramalarımızı gerçekleştiriyoruz. Bazen yerinde bir tespit belirlediğimizde sözleşme maddesi gereği olarak usulsüz istenen harcamaların cezalarını biz özel hastanelerden temin ediyoruz.
Müfettişlerimiz ihbar ve şikayetlere bağlı harekete geçiyor, bazen planlı bir şekilde incelemelerini yapıyor. Biz özel hastaneler başta olmak üzere tüm sağlık hizmeti sunucularını bu kapsamda değerlendiriyoruz.
GSS Genel Müdürlüğü’nce de destek alıyoruz. Faturaların, reçetelerin yer aldığı elektronik ortamda bunlarla ilgili rehberlik teftiş başkanlığımız çalışamalarını sürdürüyor. Biz yapay zekadan da yararlanarak sosyal güvenlik kurumunda program ile yapay zekada nerede ayrıcalık var, sapma var, hata var? Biz bunları yapay zekadan faydalanarak bu desteği alacağız.
Yapay zekadan faydalanarak milyonlarca reçetenin gözden geçirilmesi bize bir hata payı verecek, bazen bu sapmaya bağlı olarak aykırı uygulamalarda kaçak, gerek duymayan incelemeler yapıldığı zaman bunları rahatlıkla gözlemleyebileceğiz. Bu çok iyi bir sistem. Hizmet yakın zamanda gündeme alınacak. Vatadaşlar aykırı durumları gördüklerinde kayıt dışı uygulamaların olduğu durumlarla karşılaşıldığında ALO 170 ve CİMER’e bunları bize bildirmelerini özellikle rica ediyorum.
Kamuoyunda bize gelen sorular arasında EKK’da biz bunu tartıştık, bazı dönemlerde enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde bu tür konular gündeme gelebiliyor. Aylık bağlama oranlarına ilişkin farklılıklar ortaya çıkabiliyor. Emeklilik sistemi ile çok fazla oynamayı düşünmüyoruz. Biz tek başımıza müdahale edemeyiz. Diğer bakanlıklarımızın bun konuda hassasiyet gösterdiklerini biliyorum. Konuyu ince eleyip sık dokumak gerekiyor bu tür durumlarla daha önce karşılaştık. SGK ve Bakanlık olarak bizim çalışanlarımızın daha çok üretimine, çalışmasına ihtiyacımız var. Emeklilik bir haktır. Belli bir çalışma süresini doldurduktan sonra hepimiz emekli olacak. Vatandaşlardan ricam şudur ki sağlıklı iken çalışmaya, üretmeye ülkemizin ekonomik anlamda büyümesini sağlamak amacıyla daha fazla üretmeye ihtiyacımız var. Sistemde ne kadar kalırlarsa emekli aylıklarının yüksek olacağını öngörüyoruz.
Tabi biz vatandaşlarımızın tercihine müdahale edecek bir noktada değiliz. Her bir vatandaşımız e-Devlet’ten bunu rahatlıkla görebilir. Dilekçesini verip emekli aylığı hak kazanabilir. Sistemde kalıp çalışmayı tercih etmelerini ben rica ediyorum. Vatandaşlarımız aslında çalışabilirler, nitelikli personelin iş gücü kaybı da ortaya çıkacaktır. Piyasa o kadar dinamik ki iş gücü açığının olay ve kısa sürede kapatılacağını öngörebiliriz. Sayın Cumhurbaşkanımız bile nasıl özveri ile çalışıyor.
Almanya’da insanlar 40 yıl prim ödüyorlar, 20 yıl emekli aylığı alıyorlar, bizde tam tersi, 20 yıl prim ödüyorlar 40 yıl emekli aylığı alıyorlar. Ne kadar çok prim ödersek ve prime esas kazancımızı yüksek gösterirsek emekli aylığımız da yüksek olacak.
Kısa sürede emekli olmayı tercih edersek tabi ki emekli aylığımız düşük olacaktır. En düşük emekli aylığını biz 12.500 TL’ye çıkardık, sanki zannediliyor ki emeklilerimizin büyük bir kısmı 12.500 TL alıyor, hayır yanlış 50-60-80 bin TL emekli aylığı alan vatandaşlarımız söz konusu.
EMEKLİLİK ŞARTI DEĞİŞECEK Mİ, AYLIKLARIN HESAPLANMASIYLA İLGİLİ OVP’DE DEĞİŞİKLİK ÖNGÖRÜLÜYOR MU, BAYRAM İKRAMİYELERİYLE İLGİLİ DEĞİŞİKLİK ÖNGÖRÜLÜYOR MU?
OVP çerçevesinde temel hedefimiz vatandaşlarımızın refahını yükseltmekti. Sürdürülebilir bir sosyal güvenlik sistemine sahip olmamız önemli hedeflerimizden bir tanesi. OVP’de hedeflerimizi güçlendirecek adımlar atmayı planlıyoruz. Emeklilik şartlarıyla ilgili olarak köklü değişiklik öngörmüyoruz. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımızın böyle bir çalışması söz konusu değil.
Çalışanlarımızın haklarını gözetmek, dikkat etmemiz gereken çok önemli bir faktör. Daha adil sistemin kurulmasıyla ilgili emeklilik sistemiyle ilgili çalışma elbette yapılabilir. Emeklilerimizin mevcut haklarını korumak, gelecekte çocuklarımızın sosyal güvenlik sistemine olan ihtiyacını azaltmak bizim için önemli olacak.
TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ (TES) HAZIRLIĞI VAR MI?
Tamamlayıcı emeklilik sistemi ile ilgili Bakanlığımızın herhangi bir çalışması yok
Mevcut çalışmamız olsa dahi kamuoyuna getirmeden önce sosyal paydaşlarımızla ele alarak belli bir uzlaşıya vararak paylaşırız. İşçi ve işverenlerimizin rahat olmasını rica ediyorum.
EYT AKTİF PASİF ORANINI NASIL ETKİLEDİ? YAŞLANAN NÜFUSUMUZ VAR BU ORANLA İLGİLİ HEDEFİMİZ VAR MI?
EYT’nin hangi süreçlerle gündeme geldiği herkesin malumu aslında. İş gücü piyasamıza da etkileri oldu, bütçeye etkileri oldu. Emekli sayımız 16.4 milyon. EYT’den faydalanan sigortalılar 2023 yılında 2 milyon sigortalıya aylık bağladık. 2024 ağustos sonu itibarıyla aylık bağlanan kişi sayısı 2.3 milyon kişi. EYT emeklilerinin ortalama yaşı 48. 38 yaşında emekli olan vatandaşımız mevcut. Emekli olan 4A SSK’lıların yaklaşık yüzde 57’si tekrar çalışmaya devam ediyor. EYT emeklilerimizin ortalama aylıkları 17 bin TL’dir. EYT’nin maliyeti 2023 yılında yaşlılık aylığı, bayram ikramiyesi, toplamı yaklaşık 210 milyar TL. 42.1 milyar TL prim kaybımız var. 2.5 milyona yakın vatandaşımız EYT ile emeklilik hakkı kazanmasına rağmen sistemimize başvurmamış, sistemde kalıp üretmeye devam ediyorlar.
Aktüeryal dengeyi korumak zorundayız. İyi bir durumdaydı fakat EYT ile aktüeryal denge aleyhimize dönmüş durumda. 1 çalışanın yaklaşık olarak 1.8 emekliyi karşıladığı bir dönemdeyiz, önceden bu rakam 2’ydi. Hedef Almanya, Belçika gibi ülkelere baktığımızda onlar da aşağı yukarı aynı. Biz projeksiyonlarımızı yapıyoruz, üzerinde çalıştığımız en önemli konuların başında gelmekte.
HER 4 ÇALIŞANDAN BİRİ KAYIT DIŞI, MÜACDELE KAPSAMINDA HANGİ ADIMLAR ATILACAK?
Kayıt dışılıkla birlikte SGK açısından prim kaybına sebep oluyor. Yoğun çaba içerisindeyiz. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde çalışma hayatında gerçekleştirdiğimiz politikaların sonucunu alıyoruz. Denetimlerimizi risk odaklı çalışmalarımıza ağırlık veriyoruz. Vatandaşlarımızın da katkılarını bekliyoruz. Gidilen, ziyaret edilen yerlerde kayıt dışılık tespit edildiğinde bize bildirmelerini rica ediyorum. Sene sonuna kadar denetimlerimizi sürdüreceğiz.
ASGARİ ÜCRETTE İLK TOPLANTI TARİHİ BELLİ Mİ, SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK, DİĞER YILLARDAN FARKLI OLACAK MI?
Asgari ücret milyonlarca vatandaşımızı hem doğrudan hem dolaylı olarak ilgilendiren önemli bir konu. Çalışma hayatımızın temel taşlarından bir tanesi. Asgari ücreti belirlemek için aralık ayı başında bu süreci başlatacağız. Komisyon toplanacak, çalışmalarını belli bir dönem sürdürecek ve sonrasında nihayete erdirdikleri, işçiyi, işvereni memnun edecek rakamın gündeme gelmesi ve karar verilmesi söz konusu olacaktır. Biz her zaman işçimizin işverenimizin maksimum faydayı elde etmesini sağlıyoruz. 2025 yılı asgari ücreti belirlerken bu hassasiyeti sürdüreceğiz. Çalışanların satın alma gücünü korumak önemli. Ekonomimizin genel istikrarına zarar vermeyecek bir düzeyde belirleneceğini umut ediyorum. Biz asgari ücreti minimum ücret olarak belirliyoruz. İşverenlerimiz bunun üzerinde de artış sağlayabilirler. Minimum ücret bizim için çok önemli çalışma alanı.
ÜÇLÜ MUTABAKATLA RAKAM BELİRLENİR Mİ?
Tabi beklentimiz hep bu yönde oldu. Ben tüm işçi, işveren temsilcilerimize teşekkür etmek istiyorum. Sosyal diyalog sürecinde çalışmalarımızı gerçekleştirdik. İnşallah 2025 yılında da benzer süreci işleteceğiz hayırlı olan rakamı vatandaşlarımızla paylaşma fırsatımız olacak.
BELEDİYELERİN ÖDENMEYEN PRİM BORÇLARINA İLİŞKİN NE YAPACAKSINIZ?
Sosyal güvenlik kurumu olarak prim borcu olan belediyeler konusu sosyal güvenlik sistemimizin sürdürülebilirliği konusunda hayati öneme sahip. Güçlüklerle karşılaşıyoruz. Borçların ödenmesi şu açıdan önemli: 7.9 milyar TL biz belediyelerden nakit ödeme aldık. Bunun kat kat fazlasını taksitlendirdik.
Biz parti ayrımı gözetmeksizin tüm belediyelerimize aynı hassasiyetle yaklaşıyoruz. CHP’li belediyelerden birimle iş birliği kurmak isteyen Bodrum belediyesi bizimle iletişime girdiler yapılandırmayı başlattık.
PRİM BORÇLARINI ÖDEMEYENLER DUYURULACAK MI?
500 milyon ya da 1 milyar TL olan şirketler de var. Bunları belli bir kesitten sonra kamuoyuna paylaşmayı düşünüyoruz.
ESNEK ÇALIŞMA YAKLAŞIMINA NASIL BAKIYORSUNUZ?
OVP’de uzaktan, kısmi modelleri üzerinde yoğun bir şekilde enerji harcıyoruz. Çalışma hayatı sürekli dönüşüm içerisinde ekonomiler değişiyor, roller değişiyor. Uzaktan çalışma modeli Covid pandemisi döneminde başarılı olarak test ettiğimiz bir model oldu. Çeşitli nedenlerden dolayı istihdama giremeyen grupları hedefliyoruz. Kadınlar önemli bir hedef grubu. 2025 yılının ilk döneminde kısmi çalışma, part time çalışma, platform çalışma gibi esnek çalışma modellerini inşallah çalışma hayatı ile buluşturacağız. Çalışanların güvencelerinden taviz vermememiz gerekiyor.