Hamas, İsrail’e neden şu anda saldırdı?
Hamas’ın askeri kanadı olan Kassam Tugayları, dün sabah İsrail’e “Aksa Tufanı” adını verdikleri saldırıyı gerçekleştirdikten sonra bölgede tansiyon hala yüksek seviyede devam ediyor.
Gazze’den İsrail’e binlerce roket fırlatılırken, silahlı gruplar bölgedeki yerleşim yerlerine girmişti. İsrail ordusu da Gazze Şeridi’ne onlarca savaş uçağıyla saldırı başlatmıştı.
Gazze’deki Filistin Sağlık Bakanlığı, İsrail’in Gazze’ye düzenlediği saldırılarda 256 kişinin hayatını kaybettiğini ve 1788 kişinin yaralandığını açıkladı. İsrail basını ise şu ana kadar saldırılarda 300 İsrailli öldüğünü ve ülke genelindeki yaralı sayısının 1864’e yükseldiğini bildirdi. Ancak uzmanlar, Hamas’ın neden bu dönemde saldırı gerçekleştirdiği konusunda dikkat çekici analizler sunmaya başladı.
İngiltere’nin saygın gazetelerinden Sunday Times muhabiri Louise Callaghan, “Hamas Kimdir? Ve Neden Şimdi Saldırıyorlar?” başlıklı bir yazı kaleme aldı.
Callaghan, “Hamas neden şimdi saldırdı? Saldırı, çoğunluğu genç Filistinli erkeklerden oluşan grupların protesto gösterileri düzenlediği Gazze sınırları boyunca İsrail ile aylardır süren gerilimin ardından geldi. Ancak birkaç gün önce Katar’ın arabuluculuğunda sağlanan bir ateşkesle bu gösteriler sona erdirildi. Ülkenin yüksek mahkemesi üzerinde aylardır süren çekişmelerle sarsılan İsrail hükümetindeki iç kaosun hazırlıkları üzerinde ne gibi bir etkisi olduğu belirsizliğini koruyor. Ancak saldırının uzun süredir planlandığı açık” yorumunu yaptı.
Callaghan, İsrail’in Gazze’den çekilmesinin ardından Hamas’ın yıllar içinde önemli bir roket cephaneliği oluşturduğunu ve İran yapımı savaş sistemlerine sahip olduğunu vurguluyor. Analizinde ayrıca, Hamas’ın bu stokları ve silahların etkisini zaman içinde artırdığına da dikkat çekiyor.
Analizde, “İsrail ordusuna göre, 2014 Gazze savaşı sırasında İsrail’e yaklaşık 4.500 mermi atıldı ve Mayıs 2021’de 11 gün süren çatışmalarda yaklaşık 4.300 mermi atıldı. Bu rakamlar o dönemde eşi benzeri görülmemiş rakamlardı ve 2021’de daha önce hiç olmadığı kadar uzun menzilli silahlar da kullanıldı. Ancak İsrail Savunma Kuvvetleri Cumartesi günü yaptığı açıklamada, çatışmaların başlamasından bu yana Gazze’den İsrail’e yaklaşık 2.200 roket atıldığını söyledi. Bu sayı, İsrail’in son derece yetenekli hava savunma sistemlerini bile alt etmeyi başarma ihtimalini çok daha yüksek kılıyor” vurgusu yapıldı.
Haberde, “Hamas’ın elindeki stokların çoğunun hala kısa ve orta menzilli sistemler olduğuna inanılıyor. 10 mil uzaklıktaki hedefleri vurabilen basit Qassam serisi ve 25 milden fazla uçabilen Sovyet dönemi Grad’lar da dahil olmak üzere. Yaklaşık 50 mil menzile sahip M-75 ve Fajr gibi daha az sayıda uzun menzilli sistemlere de sahipler. Hamas’ın maksimum menzili 100 milden fazla olduğunu ve Gazze’den Tel Aviv ve Kudüs’ün yoğun nüfuslu bölgelerini vurabileceğini söylediği M-302 gibi sistemler ise daha nadirdir. Hamas ayrıca Ayyash 250 adı verilen ve İsrail’in herhangi bir yerini etkili bir şekilde vurabilecek 155 mil menzilli bir roketin test atışını yaptığını iddia etti” hatırlatması yapıldı.
Sunday Times’taki analizde Gazzelilerin bu olaydan sonra panik içinde olduğuna dikkat çekildi. Callaghan, “Birçok Gazzeli sivil misilleme dalgasının başlamasından dolayı korkuyor. İsmini söyleyemeyeceğim bir kadın beni aradı ve çok korktuklarını söyledi” dedi. Gazze’de 2 milyondan fazla insanın yaşadığı belirtildi.
İngiliz haber ajansı Reuters’a konuşan bir kaynak, saldırının zamanlamasına dikkat çekti.
İsmini açıklamayan kaynak, “Bu, İsrail’e ve İsrail ile normalleşmelerini destekleyen Amerika’ya yanaşan Suudi Arabistan’a bir mesajdı. Denklemden Filistinliler çıktığı sürece bütün bölgede güvenlik diye bir şey yok. Bu yaşananlar beklentilerin ötesindeydi. Bugün, bu çekişmenin dönüm noktası” dedi.
Johns Hopkins Üniversitesi İleri Uluslararası İlişkiler Çalışmaları Bölümü’nde Orta Doğu uzmanı olarak çalışan Laura Blumenfeld de, “Hamas, İsrail ve Suudi Arabistan’ın bir barış anlaşması yapmaya yakın olduğunu görerek kendilerinin masada olmadığını gördü. O zaman yemeği zehirlemeye karar verdiler” dedi.
İngiliz The Guardian gazetesi de kapsamlı bir analiz yayınladı… Bethan McKernan imzalı analizde, “Hamas’ın uzun vadede ne elde edeceği henüz belli değil. İsrail’deki aşırı sağcı hükümetin önünde de bir sorun oluşturuyor. Başbakan Binyamin Netanyahu’nun kabinesindeki aşırıcılar, bu olayın bir savaşa dönmesini isteyebilir. İsrail’in bir kara operasyonu gerçekleştirme ihtimali var. Bu da 2014’ten beri bir ilk olur” denildi.
Analizde, “Kesin görünen tek şey, 16 yıl boyunca dört savaşla zaten hırpalanmış olan Gazze sakinlerinin en ağır bedeli ödeyecekleri” yorumu yapıldı.