Srebrenitsa katliamı nedir, ne zaman gerçekleşti?
İnsanlık trajedisinin yaşandığı Bosna Hersek’in doğusundaki Srebrenitsa’da 11 Temmuz 1995’te başlayan, en az 8 bin 372 Boşnak sivilin Ratko Mladic komutasındaki Sırp askerler tarafından hunharca öldürüldüğü katliam, sadece Bosna Hersek’te değil, tüm dünyada acının ve adalet arayışının sembolü haline geldi.
Srebrenitsa Katliamı ya da Srebrenitsa Soykırımı, 1991-1995 Yugoslavya İç Savaşı (Hırvatistan Savaşı ve Bosna Savaşı)’nda Sırp Cumhuriyeti Ordusu’nun Srebrenitsa’ya karşı giriştiği Krivaya ’95 Harekâtı esnasında Temmuz 1995’te yaşanan ve en az 8.372 Bosnalı’nın Bosna-Hersek’in Srebrenitsa kentinde general Ratko Mladiç komutasındaki ağır silahlarla donatılmış Sırp ordusu tarafından öldürülmesine verilen addır.
Srebrenitsa Soykırımı nedir?
Srebrenitsa Katliamı 1991-1995 yılları arasında meydana gelen Yugoslavya İç Savaşı’nın son dönemlerine meydana gelmiştir. Sırp ordusu tarafından Bosna Hersek’in Srebrenitsa şehrine başlattığı 95 Kriyava harekatında 8372 masum Bosnalı’yı katlettiği olay Srebrenitsa Katliamı veya Srebrenitsa Soykırım’ı olarak adlandırılıyor.
Katliamı gerçekleştiren Sırp ordusunun başında Ratko Mladiç bulunuyordu. Ağır silahlar ile Srebrenitsa’da katliam gerçekleştiren Sırp ordusu birçok kadın ve küçük çocuğun ölümüne sebep olmuştur.
Bu katliama “Akrepler” ismi verilen Sırp özel kuvvetleride katılmıştır. Bu katliamda kadınlar ve küçük yaşta çocukların öldürüldüğü, belgelerle kanıtlanmıştır.
Savaş sırasında Birleşmiş Milletler Srebrenitsa’yı güvenli bölge ilan etmiş olmasına rağmen kentte bulunan 400 silahlı Hollanda barış gücü askeri bu katliamı engelleyememiştir.
Srebrenitsa katliamı, 2. Dünya Savaşı’ndan bu yana Avrupa’da gerçekleşen en büyük toplu insan kıyımıdır. Srebrenitsa katliamı Avrupa’da hukuksal olarak ilk kez belgelenmiş soykırım olarak bilinmektedir.
Soykırım kararı ve suçluları
Hollanda’nın Lahey kentideki Uluslararası Adalet Divanı, 2007’deki kararında, ICTY’den gelen kanıtlar doğrultusunda, Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.
Sırp komutan Ratko Mladic, ICTY’de geçen kasım ayında sonuca bağlanan davada, aralarında Srebrenitsa soykırımının da bulunduğu birçok suçtan müebbet hapse mahkum edildi.
Aynı mahkeme, 2016’da sonuca bağladığı davada, Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karadzic’e Srebrenitsa soykırımı dahil 10 ayrı suçtan 40 yıl hapis cezası verdi.
Mahkeme ayrıca, Srebrenitsa soykırımındaki suçları nedeniyle eski Sırp general Radislav Krstic’i 35 yıl, Vidoje Blagojevic’i 15 yıl, Vujadin Popovic ve Ljubisa Beara’yı ömür boyu, Drago Nikolic’i 35 yıl, Ljubomir Borovcanin’i 17 yıl, Vinko Pandurevic’i 13 yıl, Radivoje Miletic’i 19 yıl, Milan Gvero’yu 5 yıl hapse mahkum etti. Bosna Hersek Mahkemesinde görülen davada ise 13 Temmuz 1995’te bine yakın Boşnak sivilin öldürülmesiyle suçlanan Milorad Trbic, 30 yıl hapse mahkum edildi. Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp, toplam 699 yıl hapis cezası aldı.
Eski Sırbistan Devlet Başkanı Slobodan Milosevic de Srebrenitsa’daki soykırımla suçlanmış ancak ICTY’deki yargılanması devam ederken tutuklu bulunduğu cezaevinde yaşamını yitirdi.