İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 4 Nisan 1949’da kurulan Kuzey Atlantik Anlaşması Teşkilatı’nda (NATO) resmi prosedürlerin tamamlanmasının üzerine yeni üye Finlandiya’nın bayrağı, NATO karargâhına çekilecek.
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırısının üzerinden Avrupa güvenlik mimarisinde değişim yaşandığı gerekçesiyle tarafsızlığını bırakarak NATO’ya üye olmaya karar veren Finlandiya hükümetinin İsveç ile yaptığı üyelik başvurusu, 30 müttefik ülkenin meclislerinden onay aldı.
Son olarak Macaristan ve Türkiye’de meclislerin katılım protokollerine onay vermesiyle Finlandiya, İttifakın 31. üyesi olmak için son resmi prosedürler hariç gereken aşamaları tamamladı. Böylece NATO, yeni yaşına açık kapı politikasını sürdürerek girmiş oldu.
9. genişleme
Açık kapı politikası izleyen NATO, 74 yılı geride bırakırken 9. defa genişliyor. 1949’da 12 üyeyle kurulan İttifak, 31. üyeyi kabul etmeye hazırlanıyor.
ABD, Belçika, İngiltere, Danimarka, Fransa, Hollanda, İtalya, İzlanda, Kanada, Lüksemburg, Norveç ve Portekiz’in imzalarıyla kurulan NATO’ya 1952’de Türkiye ve Yunanistan dahil oldu.
Almanya 1955’te ve İspanya 1982’de NATO’ya katılırken 1999’daki genişlemede Çekya, Macaristan ve Polonya ittifaka girdi.
2004’teki genişlemede Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya ve Slovenya dahil olurken 2009’da Arnavutluk ve Hırvatistan, 2017’de Karadağ, 2020’de Kuzey Makedonya, NATO üyeleri haline geldi.
Son müttefik olarak Finlandiya’nın üyelik prosedürlerinin de kısa sürede tamamlanması ve bayrağının NATO karargâhına çekilmesi bekleniyor.
Açık kapı politikası
NATO, kuruluş anlaşmasının 10. maddesi temelinde açık kapı politikası izliyor. Buna göre ittifak, NATO anlaşmasının ilkelerini ileri taşıyabilecek ve Kuzey Atlantik bölgesinin güvenliğine katkı sunacak durumda olan bir Avrupa ülkesine kapısını açabiliyor.
NATO’nun genişlemesi sadece müttefiklerin tamamının onayıyla mümkün olabiliyor. NATO, üye olmak isteyen ülke dışında başka tarafların ittifakın genişlemesine müdahil olmasına izin verilmeyeceğini vurguluyor.
NATO, genişleme sürecinin başka hiçbir ülkeye tehdit oluşturmadığının altını çiziyor. Genişlemeyle istikrar ve işbirliğini desteklemenin, bütün ve özgür, barış ve demokrasi içinde birleşik bir Avrupa inşa etmenin amaçlandığı ifade ediliyor.
İsveç dışında üç ülkeye üyelik perspektifi verildi
NATO’ya 31. üye olarak katılmaya hazırlanan Finlandiya ile beraber komşusu İsveç de Mayıs 2022’de üyelik başvurusu yapmıştı. Finlandiya’nın aksine İsveç’e henüz tüm müttefikler onay vermiş değil. İsveç’in de üyelik yolunun açılması için Türkiye ve Macaristan meclislerinin katılım protokollerine onay vermesi gerekiyor.
Türkiye, “PKK/YPG ve FETÖ gibi terör örgütleriyle mücadelede İsveç’in son dönemde adımlar attığını ancak bunların yetersiz olduğunu” belirtiyor. Macar hükümetinde de İsveç’in Macaristan’da hukukun üstünlüğü ve demokrasi gibi konularla alakalı tutumu hakkında sıkıntılar bulunduğu belirtiliyor.
İsveç dışında NATO üyeliği isteyen ülkeler de bulunuyor. Bunlardan Ukrayna, son bir senede çok sık gündeme geldi. Ukrayna hükümeti, Rusya ile savaş başladığında NATO’ya en kısa sürede üye olma isteklerini dile getirdi.
NATO’nun 2008’deki Bükreş Zirvesi’nde Ukrayna’nın yanı sıra Gürcistan’ın da gelecekte NATO üyesi olmasına karar verilmiş olsa da bu aşamada iki ülkenin üyeliği uzak görünüyor.