9 ay sonra dünyaya dönen astronotları zorlu bir süreç bekliyor.
ABD’li astronotlar Suni Williams ve Butch Wilmore, Boeing’in Starliner uzay aracındaki teknik aksaklıklar nedeniyle planlanandan çok daha uzun bir süre Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (ISS) kaldı. Normalde bir hafta sürmesi gereken görevleri, beklenmedik sorunlar nedeniyle tam dokuz aya uzadı.
Uzun bekleyişin ardından astronotlar nihayet Dünya‘ya döndü. ISS’den ayrıldıktan sonra 17 saat süren yolculuklarının sonunda Florida açıklarında okyanusa iniş yaptılar. SpaceX Crew Dragon kapsülüyle güvenli bir şekilde geri getirilen ikili, iniş sonrası sağlık kontrollerine alındı. Ancak asıl sınav şimdi başlıyor.
Uzaydan Dönen Astronotları Neler Bekliyor?
Aylarca mikro yerçekimi ortamında yaşayan astronotlar, Dünya’ya döndüklerinde ciddi fiziksel ve biyolojik zorluklarla karşılaşıyor. Kas kaybı, denge bozuklukları, bulanık görme ve psikolojik etkiler, adaptasyon sürecinin en büyük engelleri arasında yer alıyor. Ancak en dikkat çekeni, “bebek ayağı” sendromu…
Bebek Ayağı Sendromu Nedir?
Dünya’da sürekli yürüyen insanların ayak derisi zamanla sertleşirken, uzayda bu süreç tam tersine işliyor. Yerçekimsiz ortamda ayak tabanına baskı uygulanmadığı için nasırlar ve sert deri dökülmeye başlıyor. NASA’nın eski astronotlarından Leroy Chiao, “Uzayda altı ay ya da daha uzun süre kaldığınızda ayaklarınızdaki sert deri soyulur. Dünya’ya döndüğünüzde ayaklarınız bebek cildi kadar hassas hale gelir,” sözleriyle durumu açıklıyor.
Bu nedenle astronotlar, yere basmakta ve yürümekte zorluk çekiyor. Ayak tabanlarının eski sertliğine kavuşması haftalar, hatta aylar sürebiliyor.
Astronotların Karşılaştığı Diğer Zorluklar
Denge Problemleri: İç kulaktaki denge sistemi, uzayda yerçekimsizliğe adapte oluyor. Ancak Dünya’ya dönüşle birlikte bu sistem aniden değişime uğruyor ve baş dönmesi, mide bulantısı gibi etkiler ortaya çıkıyor.
Kas ve Kemik Kaybı: Yerçekimsiz ortamda bacak ve omurga kasları yeterince çalışmadığı için vücut bu kasları küçültüyor. Astronotlar Dünya’ya döndüklerinde haftalar süren fizik tedavi ile kas kütlelerini yeniden kazanmaya çalışıyor.
Kalp Küçülmesi: Uzayda, kan pompalamak için daha az enerji harcayan kalp, zamanla küçülüyor. Dünya’ya dönüşte, yerçekimine uyum sağlaması zaman alıyor.
Bulanık Görme: Uzayda vücut sıvıları farklı hareket ederek göz sinirine baskı yapabiliyor. Bu durum, görme bozukluklarına yol açıyor ve bazı astronotlarda kalıcı hale gelebiliyor.
Psikolojik Etkiler: Uzayda aylarca kapalı bir ortamda kalmak, zihinsel dayanıklılığı zorlayan bir süreç. Astronotlar Dünya’ya döndüklerinde stres, kaygı ve izolasyona bağlı psikolojik sorunlar yaşayabiliyor.
Astronotların uzaydan döndükten sonra yeniden Dünya şartlarına alışması uzun ve zorlu bir süreç gerektiriyor. Bu nedenle NASA ve diğer uzay ajansları, fiziksel ve psikolojik rehabilitasyon programlarıyla onların sağlıklı bir şekilde toparlanmasını sağlamaya çalışıyor.